استفاده از نانو بادی ها به عنوان ابزاری برای تشخیص و درمان سرطان
امروزه سرطان یکی از شایع ترین بیماری های موجود در جوامع بشری محسوب می شود.
در حال حاضر سرطان عامل ۱۲% مرگ و میر در سرتاسر جهان بوده و پیش بینی می شود که در سال های آینده نیز روند رو به رشدی خواهد داشت.
تشخیص سرطان
یکی از مارکر های مهم برای تشخیص این بیماری بیان بالای آنتی ژن خارج سلولی در سطح سلول های B است.
تحقیقات بی شماری به منظور دستیابی به آنتی بادی مناسب جهت شناسایی این آنتی ژن های خارج سلولی انجام پذیرفته است.
تشخیص سریع و مطمئن، آن هم در مراحل اولیه بیماری با مانیتورینگ و ارزیابی کارایی درمان چالش اصلی در تشخیص و درمان سرطان است.
بیشتر بدانید: فناوری واکسن های خوراکی مبتنی بر گیاهان تراریخته
یک ماده نمایشگر ایدئال در سرطان، پایان نفوذ خوبی به بافت توموری و توانایی کشف کوچک ترین متاستازها را داشته باشد، ضمن اینکه سریعا هم از سیستم خونی پاک شود.
کینتیک طولانی پاکسازی آنتی بادی های دست نخورده (با اینکه توانایی بالایی در انتقال رادیو نوکلوئیدها به تومورها را دارند) مانع از استفاده آنها به عنوان مواد نمایشگر شده است.

نانو آنتی بادی ها
اخیرا با معرفی آنتی بادی های شتری و خصوصیت منحصر به فرد این دسته از آنتی بادی ها سیر عظیمی از تحقیقات به سمت و سوی تولید و دست یابی این دسته از آنتی بادی ها که تحت عنوان نانو آنتی بادی ها نام گذاری می شوند، رفته است.
قدرت نفوذ فوق العاده نانو آنتی بادی ها، تمایل بالای آنها برای اتصال به سلول های هدف و همین طور پاک سازی سریع خونی تانوبادی های مازاد که به سلول های هدف متصل نشده اند، از آن ها ابزار های ایدئالی برای نمایشگری ساخته است.
نانو بادی (آنتی بادی تک دومینی) کوچکترین قطعه آنتی بادی متصل شونده به آنتی ژن است، که از آنتی بادی های زنجیره سنگین فاقد زنجیره سبک که متعلق به گونه شتر می باشند، مشتق می گردند، قطعه کامل آنها به طور تقریبی ۵/۲ نانومتر قطر، ۴ نانومتر طول و وزنی در حدود ۱۲ -۱۰ کیلو دالتون دارد.
خصوصیات منحصر به فرد نانو بادی ها
توانایی شناسایی اپی توپ های مخفی و نامعمول، توانایی اتصال به حفرات با جایگاه فعال پروتئین های انعطاف پذیری مناسب برای تبدیل به شکل دارویی، ایمنی زایی بسیار ضعیف و نهایتا سهولت در تولید منجر به ایجاد برتری هایی نسبت به آنتی بادی های درمانی متداول شده است (جدول ۱).

خصوصیات بیوفیزیکی و دارویی مناسب نانو بادی ها به همراه قابلیت تبدیل آنها به پروتئین های درمانی چندکاره، باعث گردیده تا از آنها به عنوان نسل جدیدی در درمان بر پایه آنتی بادی یاد شود.
اگرچه نانو بادی ها به علت پایداری بالایی که دارند در مواردی نظیر استفاده در شامپو برای جلوگیری از شوره، به عنوان مواد گیرنده در تخلیص بر اساس ایمونوافینیتی، با استفاده در بیوسنسورها، بسیار مناسب و کارا هستند.
کاربردهای دیگر نانو بادی ها
علاوه بر پتانسیل نانو بادی ها به عنوان مواد نمایشگر در سرطان، آنها کاربردهای دیگری هم در حوزه تشخیص دارند.
برای مثال، تشخیص اولیه و تعیین مرحله سرطان پروستات بر پایه شناسایی آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) در جریان خون، صورت می گیرد؛ اما ایزو فرم های متفاوتی از PSA در خون وجود دارد که تعدادی از آنها اندیکاتورهای بهتری برای شناسایی اختلالات پروستاتیم هستند.
بیشتر بدانید: ابرداده ها و نقش جدیدترین تکنولوژی ها در اصلاح نژاد دام و طیور
اخیرا نانو بادی هایی تولید شده اند که می توانند بین انواع ایزو فرم های متفاوت PSA تمایز قائل شوند.
نکته جالب توجه اینکه این نانوبادی ها می توانند تغییرات کانفورماسیونی در ایزو فرم های ذکر شده را حس کرده و بدین ترتیب می توان پی برد که سرطان پروستات در چه مرحله ای قرار دارد.

از جمله این ویژگی های منحصر به فرد نانو آنتی بادی ها می توان به مواردی از قبیل:
۱) اندازه بسیار کوچک در حد نانو که باعث نفوذ آسان تر آنها به داخل بافت های متراکم سرطانی و عبور از غشای خونی مغزی خواهد شد
۲) قدرت بالا در شناسایی آنتی ژن های پنهان در سطح سلول های سرطانی
۳) مقاومت در شرایط دمایی بالا
۴) استفاده خوراکی به دلیل پایداری در pH پائین در دستگاه گوارش و جذب سریع از میکرو ویلی های دستگاه گوارش
۵) به دلیل سایز کوچک این نوع از آنتی بادی ها، دست ورزی به واسطه مهناسی پروتئین امکان پذیرتر خواهد بود
۶) امکان تولید به صورت نوترکیب در باکتری و مخمر اشاره نمود.
آرزو حسینی/ دکتری ژنتیک و اصلاح دام
مرجان ازغندی/ کارشناسی ارشد ژنتیک و اصلاح دام
فصلنامه علمی-تخصصی رویان
منبع: دامیران
نویسنده: آرزو حسینی و مرجان ازغندی
لینک کوتاه مقاله: daamiran.com/?p=8171
برای ورود به بانک مقالات دامیران کلیک کنید