کمی درباره دامپزشکان و بازار کار دامپزشکی

امروزه در دنیا با وجود پبشرفت های فراوان هنوز مساله غذا از نظر اجتماعی و اقتصادی در درجه اول اهمیت قرار دارد و به عنوان یک مساله استراتژیک مطرح است. از همین جا می توان به اهمیت دانش دامپزشکی پی برد زیرا موقعیت یک کشور را با سطح و نوع غذای آن کشور محک می زنند. به همین دلیل در میان مواد غذایی آنچه بسیار اهمیت دارد و جزو لاینفک مواد غذایی روزانه است پروتئین حیوانی است که از طریق دام تهیه می شود.

دامپزشکی دانشی تجربی است که در خصوص علم شناخت بیماری های دامی اعم از بیماری های مشترک بین انسان و حیوان یا بیماری های خاص دام ، پیشگیری از بیماری ها ، علم تغذیه انسان و دام و معالجه بیماری ها است.

می توان گفت علم دامپزشکی علاوه بر درمان حیوانات کمک به تامین مواد غذایی و بهداشت انسان می کند چرا که با واکسیناسیون دام ها می توان از مرگ و میر آن ها جلوگیری کرد.

دامپزشکی نیز مانند رشته پزشکی جز زیر گروه ۱ از گروه تجربی محسوب می شود و ضرایب دروس برای آن مانند ضرایب دروس برای رشته پزشکی است . ( زیست شناسی ۴ ، شیمی ۳ ، ریاضی و فیزیک ۲ ، زمین شناسی ۰ ).

دانشگاه های سراسری با کنکور برای این رشته به صورت قطبی دانشجو می پذیرند ، پذیرش قطبی یعنی یعنی از چند ناحیه مجاور هم دانشجو می پذیرد.

دامپزشکی جز رشته های دکتری حرفه ای و طول تحصیلش مثل داروسازی و دندان پزشکی ۶ سال است و پذیرشش مثل فیزیوتراپی به صورت بومی گزینی قطبی است.

جایگاه دامپزشکی

رشته دامپزشکی به سبب اینکه رشته ای مرتبط با سلامت جامعه می باشد از جایگاه بالایی برخوردار بوده و هر چقدر آگاهی های علمی یک جامعه افزایش پیدا کند؛ افراد جامعه به اهمیت رشته دامپزشکی بیشتر پی برده و برای دامپزشکان آن جامعه جایگاه ویژه ای قائل می شوند.

مصداق تامین امنیت غذایی جامعه، دامپزشکان همان جامعه می باشند، دامپزشکان را می‌توان فعال ترین و مهم ترین عنصر در تامین امنیت غذایی جامعه دانست.

برای روشن تر شدن این مطلب مثالی را برای شما ذکر خواهیم کرد. تامین سلامت دام ها، کنترل وضعیت سلامت دام ها واکسیناسیون دام ها، بررسی وضعیت بهداشت در کشتارگاه ها، بررسی سلامت گوشت ها جزو مسئولیت هایی می باشند که دامپزشکان یک جامعه بر عهده می گیرند‌.

فرض کنید که جامعه ای عاری از دامپزشک باشد، آن گاه به نقش و جایگاه مهم دامپزشکان پی خواهید برد. بدون وجود دامپزشکان هیچ یک از مسئولیت ها و وظایف ذکر شده به خوبی انجام نخواهد شد، و در نتیجه در کوتاه‌ترین زمان ممکن شاهد شیوع بیماری‌های مختلف از جمله بیماری‌های انگلی در جامعه خواهیم بود.

دامپزشکان علاوه بر تامین امنیت غذایی جامعه و ارتقای سلامت جامعه در تمامی ارکان نقش بسیار مهمی در رونق اقتصادی جامعه ایفا می نمایند. به عنوان مثال دامپزشکان می‌توانند به رونق صنعت دامپروری کمک چشمگیری نمایند، رونق صنعت دامپروری به خودکفایی و استقلال یک کشور بسیار کمک خواهد کرد.

دامپزشکان به شاخه های مختلف علوم زیستی تسلط زیادی داشته و از این رو از نظر علمی نیز در جایگاه بسیار بالایی قرار دارند به طوری که در کشورهای پیشرفته دامپزشکان نسبت به پزشکان جایگاه بسیار بالاتری را به خود اختصاص داده‌اند.

به عنوان مثال دامپزشکان باید بر فیزیولوژی و آناتومی موجودات مختلف اعم از پستانداران، پرندگان، خزندگان و انسان ها تسلط داشته باشند؛ این در حالی است که در سایر شاخه های علوم زیستی و پزشکی فیزیولوژی و آناتومی به صورت محدود تری تدریس می شود.

یکی از دایره های اصلی FDA رشته دامپزشکی می باشد. اف دی ای در شش دایره دیگر به صورت تخصصی ورود پیدا می کند که رشته دامپزشکی از اصلی ترین دایره های این سازمان می باشد.

دامپزشکی در جمع برترین مشاغل اروپا و آمریکا وجود داشته و جزو ۳۰ شغل برتر دنیا به حساب می آید. طبق برخی از نظرسنجی های معتبر مانند نظر سنجی هریس پل شغل دامپزشکی جزو ده شغل برتر با جایگاه اجتماعی والا به حساب می آید.

رشته بیوتکنولوژی که رشته قرن نامیده می شود و بسیاری از مشکلات و معضلات حل نشده به کمک رشته بیوتکنولوژی قابل حل می باشد؛ در کنار رشته دامپزشکی می تواند خدمات شایانی را به بشر ارائه دهد.

در واقع دامپزشکان درکنار بیوتکنولوژیست ها می توانند به حفظ محیط زیست، ایجاد جامعه ای سالم فعال و مقاوم به بیماری های مشترک انسان و دام و تولید دام های بارور گوشتی، سالم و پرثمر کمک زیادی نمایند.

شغل دامپزشکی در اروپا جزو بهترین و پردرآمدترین مشاغل بوده و دامپزشکان از پرستیژ بالایی برخوردار می باشند.

کنترل صنایع غذایی می تواند تاثیری مثبت بر سلامت عمومی جامعه داشته باشد، به کمک دامپزشکان می توان دقیق تر و راحت تر به کنترل صنایع غذایی پرداخت.

با وجود تمامی نکات گفته شده در خصوص جایگاه دامپزشکی و نقش بی بدیل دامپزشکان در سلامت کلی جامعه، حفظ محیط زیست و برقراری تعادل در اکوسیستم متاسفانه جایگاه واقعی این شغل در ایران هنوز به خوبی تبین نشده و دامپزشکان در ایران در جایگاه واقعی خود قرار ندارند. امید است که با افزایش آگاهی در جامعه و تبین نقش پررنگ دامپزشکان جایگاه واقعی آنان در جامعه تبین شود.

آشنایی با شغل و تاریخچه دامپزشکی

مهارت و دانش مورد نیاز شغل دامپزشک

یک دامپزشک در معالجه بیماری حیوانات تنها با بررسی و پژوهش و با تکیه بر دانش خود می تواند به بیماری پی ببرد البته در ادامه مقاله در مورد مهارت های لازم یک دامپزشک توضیح خواهیم داد.

• داشتن اطلاعات علمی خوب در مورد حیوانات

یک دامپزشک باید علاوه بر دانش بسیار قدرت تجزیه و تحلیل نیز داشته باشد زیرا بیمار او توانایی حرف زدن را ندارد.

• علاقه زیاد به حیوانات و سلامت آن ها

می توان گفت مهم ترین ویژگی های یک دامپزشک خوب علاقه مندی به حیوانات می باشد زیرا در غیر این صورت امکان موفقیت زیاد در این شغل کمتر می شود.

• ​داشتن توانایی جسمی ، مهارت های علمی و قدرت مشاهده خوب

​گاهی اوقات برای معاینه حیوانات بزرگی مثل اسب و گاو داشتن توانایی جسمی مناسب به دامپزشک کمک می کند.

• توانایی کار در ساعات طولانی و نامنظم

​گاهی ممکن برای معالجه بیماری یک گاوداری ، مرغ داری یا هر مرکز دیگر نگهداری حیوانات ناچار باشد ساعات طولانی بدون وقفه کار کند.

• داشتن روش دلسوزانه و صبورانه در برخورد با حیوانات

​بسیاری مواقع صاحب حیوانات نسبت به حیوان دست آموز خود احساس دلبستگی زیاد بیداد می کند و در هنگام معالجه و درمان باید به این نکته توجه زیادی داشت.

• توانایی تصمیم گیری

​دامپزشکان نیز همچون پزشکان توانایی تصمیم گیری از مهارت های مورد نیاز برای درمان مناسب حیوانات بیمار است.

رشته های مرتبط با دامپزشکی

آشنایی با رشته های مرتبط با دامپزشکی می تواند دید شما را نسبت به رشته دامپزشکی روشن تر نماید. به طور کلی آشنایی با رشته های مرتبط با یک رشته ما را به شناخت بهتری از یک رشته می تواند برساند. از این رو برای آشنایی بیشتر شما مخاطبان گرامی با رشته دامپزشکی شما را با رشته های مرتبط با این رشته آشنا خواهیم کرد.

علوم آزمایشگاهی، فیزیولوژی، زیست شناسی، داروسازی، پزشکی، ارتوپدی، تغذیه و صنایع غذایی دامپروری، پرورش زنبور عسل، مهندسی کشاورزی، حشره شناسی، بهداشت عمومی، بیوشیمی و میکروبیولوژی، انگل‌شناسی، بیوتکنولوژی، مهندسی ژنتیک، سم شناسی، آناتومی، بافت شناسی، زیست شناسی سلولی و مولکولی جزو رشته های مرتبط با دامپزشکی می باشند.

اساس رشته دامپزشکی را زیست شناسی تشکیل می دهد. در واقع می توان فیزیولوژی، حشره شناسی، انگل شناسی، میکروبیولوژی و غیره را زیر شاخه های زیست شناسی در نظر گرفت که تمامی این مباحث در رشته دامپزشکی مطرح می باشد.

در رشته دامپزشکی فیزیولوژی تمامی حیوانات از قبیل دام ها، پستانداران، خزندگان، آبزیان و غیره مورد بررسی قرار می گیرد، از این رو رشته دامپزشکی را می‌توان رشته ای مرتبط با فیزیولوژی دانست. کاملا بدیهی است که دامپزشکان برای کنترل وضعیت سلامتی حیوانات باید با فیزیولوژی بدن آنها آشنایی داشته باشند در غیر این صورت نمی‌توان در خصوص طبابت حیوانات نظر داد؛ فیزیولوژی پربحث ترین درس در رشته دامپزشکی می باشد.

دامپزشکان می‌توانند به کمک آنالیز در آزمایشگاه ها به وجود یا عدم وجود عامل بیماری در گوشت حیوانات پی ببرند؛ دامپزشکانی که در آزمایشگاه ها فعالیت می نمایند وجود انواع میکروب ها و انگل ها را در نمونه های دامپزشکی مورد مطالعه قرار می دهند.

تهیه سرم خون و تهیه محیط کشت غربالگری از دیگر فعالیت دامپزشکان در آزمایشگاه می باشد، از این رو رشته دامپزشکی رشته ای مرتبط با علوم آزمایشگاهی می باشد.

شاید تا به حال مشاهده کرده باشید که دامپزشکان همانند متخصصین ارتوپد شکستگی های استخوانی حیوانات را درمان می نمایند، انجام این فعالیت آشنایی با اسکلت و ستون فقرات حیوانات می باشد؛ از این رو رشته دامپزشکی رشته ای مرتبط با ارتوپدی می باشد.

غذاهای کنسرو شده، انواع گوشت ها، صنایع لبنی، صنعت تولید عسل و غیره طیف وسیعی از صنایع غذایی را تشکیل می دهند؛ کنترل سلامت صنایع غذایی ذکر شده به طور مستقیم و غیر مستقیم بر عهده دامپزشکان می باشد؛ به عنوان مثال دامپزشکان مرتبا وضعیت سلامت دام ها را بررسی می نمایند؛ سلامت دام نقش مهمی در سلامت محصولات تولید شده دارد؛ به عنوان مثال اگر دام ها دچار تب مالت باشند می توانند این بیماری را از طریق لبنیات خود به انسان منتقل نمایند. نظارت دامپزشکان در کشتارگاه ها و بررسی وضعیت سلامت گوشت ها باعث می شود تا گوشت سالم در بازار توزیع و عرضه شود از این رو رشته دامپزشکی را رشته ای مرتبط با مهندسی صنایع غذایی می دانند.

دامپزشکان در خصوص افزایش آگاهی افراد جامعه در مورد سلامت غذاها فعالیت زیادی انجام می دهند، بخش عمده و مهمی از تامین امنیت غذایی جامعه بر عهده دامپزشکان می باشد؛ دامپزشکان با فعالیت در مراکز مختلف از جمله کشتارگاه ها، آزمایشگاه ها، مراکز دامپزشکی و غیره تمام تلاش خود را به کار می گیرند که افراد تغذیه سالمی داشته باشند و از ابتلا به بیماری های مختلف مانند بیماری های مشترک انسان و دام در امان بمانند؛ از این رو دامپزشکی رشته ای مرتبط با علوم تغذیه می باشد.

دامپزشکان می‌توانند به توسعه صنعت شیلات و دامپروری کمک زیادی نمایند. بررسی وضعیت سلامت شیلات و دام ها، ارائه راهکار برای افزایش باروری در میان دام ها، انجام تلقیح مصنوعی دام ها، ارائه راهکارهایی برای جلوگیری از بیماری های مختلف در دام ها و شیلات تنها نمونه ای از فعالیت دامپزشکان در این صنایع می‌باشد، از این رو رشته دامپزشکی رشته ای مرتبط با مهندسی کشاورزی و دامپروری می باشد.

دامپزشکان همانطور که گفته شد با طیف وسیعی از جانداران سر و کار دارند. آشنایی با حشرات، آشنایی با فیزیولوژی و آناتومی حشرات و آشنایی با نقش حشرات در ایجاد تعادل در اکوسیستم بخشی از مباحثی است که پزشکان بر روی آن مطالعه می نمایند، از این رو رشته حشره شناسی رشته‌ای مرتبط با دامپزشکی می باشد.

از آنجا که دامپزشکی رشته ای که در خصوص بررسی وضعیت سلامت دام ها، شیلات، صنایع غذایی و غیره بحث می کند می توان این رشته را رشته ای مرتبط با بهداشت دانست. زیرا فارغ التحصیلان رشته بهداشت عمومی فعالیت های مشترک با دامپزشکان دارند.

در بررسی وضعیت سلامت دام ها و مواد غذایی وجود یا عدم وجود میکروارگانیسم های بیماری زا مشخص می شود؛ از این رو دامپزشکان باید با انواع میکروارگانیسم های بیماری زا و غیر بیماری زا آشنایی داشته باشند؛ به همین سبب می‌توان رشته میکروبیولوژی را مرتبط با دامپزشکی دانست.

یکی از مواردی که باعث می شود سلامت انسان در خطر بیفتد؛ استفاده از گوشت های آلوده به انگل می باشد. دامپزشکان در طی معاینه دام ها وجود یا عدم وجود انگل را در دام ها مشخص می نمایند؛ از این رو دامپزشکی ارتباط تنگاتنگی با انگل شناسی دارد.

همانطور که قبلاً گفته شد رشته بیوتکنولوژی، رشته قرن می باشد و تقریبا با تمامی رشته ها مرتبط می باشد. تولید حیوانات تراریخته و بارور سازی دام ها و ساخت داروهای نو ترکیب مباحث پرطرفدار در بیوتکنولوژی می باشد که تمامی آنها با رشته دامپزشکی مرتبط می باشد.

اساس رشته بیوتکنولوژی، مهندسی ژنتیک می باشد از این رو می توان مهندسی ژنتیک را مرتبط با دامپزشکی دانست.

دامپزشکان باید با انواع بیماری های حیوانات آشنایی داشته باشند و در موقع لزوم برای رفع بیماری برای آنها دارو تجویز نمایند. برخی از دامپزشکان بعد از فارغ التحصیلی اقدام به تاسیس داروخانه برای دام ها و حیوانات می نمایند. از این رو داروسازی رشته ای مرتبط با دامپزشکی می باشد.

دامپزشکان فقط مباحث مربوط به بیماری های دام ها را مطالعه نمی‌کنند، بلکه دامپزشکان بر روی بیماری‌های مشترک انسان و دام نیز مطالعه کرده و در مواقع لزوم می‌توانند در صورت ابتلا شدن انسان به بیماری های مشترک راه حل ارائه دهند، از این رو دامپزشکی رشته ای مرتبط با پزشکی می باشد.

دامپزشکان در طول تحصیل خود با آناتومی بدن موجودات آشنا می شوند از این رو آناتومی نیز رشته ای مرتبط با دامپزشکی می باشد.

علاوه بر رشته های ذکر شده رشته های دیگری نیز به صورت غیرمستقیم با دامپزشکی مرتبط می باشند، به طور کلی می‌توان گفت دامپزشکی رشته ای است که با بسیاری از علوم حیاتی مرتبط بوده و می توان آن را مهم ترین رشته در تامین سلامت کلی جامعه دانست.

آنچه دامپزشکان میدانند اما پزشکان نمیدانند!

گرایش ها و زیر مجموعه های دامپزشکی

گرایش های رشته دامپزشکی در سرتیتر های مقاطع ارشد و دکتری دامپزشکی توضیح داده شد. به همین سبب در این سرتیتر در خصوص دیگر رشته های مرتبط با دامپزشکی و دیگر مقاطع توضیح داده می شود.

رشته علوم دامی یکی از گرایش های مهندسی کشاورزی می باشد که بسیار با رشته دامپزشکی مرتبط می باشد.

اصول ژنتیک دام و طیور، جانور شناسی، گیاه شناسی، اکولوژی مرتع و نباتات علوفه ایف کارگاه اکولوژی مرتع و نباتات علوفه ایف اصلاح دام، اقتصاد کشاورزی، آشنایی با دامپروری ایران، عوامل محیطی و تنش، بهداشت دام و طیور، آزمایشگاه بهداشت دام و طیور، تشریح و فیزیولوژی دام، آزمایشگاه تشریح و فیزیولوژی دام، زراعت عمومی، اصول تغذیه دام، عملیات کشاورزی، هوا و اقلیم شناسی، خوراک و خوراک دادن، پرورش آبزیان، آزمایشگاه پرورش آبزیان، پرورش طیور، آزمایشگاه پرورش طیور، پرورش بز و آزمایشگاه پرورش بز، مدیریت و حسابداری، جیره نویسی دام، فیزیولوژی تولید مثل، پرورش گاو شیری، پرورش گوسفند، فرآوری تولیدات دام و طیور، پرورش زنبور عسل، رفتارشناسی حیوانات اهلی، اصلاح دام کاربردی، پرورش دام های گوشتی و پروار بندی، پرورش گوساله و تلیسه از واحدهای درسی رشته علوم دامی می باشد. دانشجویان این رشته واحدهای درسی مشترکی با رشته دامپزشکی داشته و از این رو این رشته رشته ای مرتبط با دامپزشکی می باشد.

قارچ شناسی دامپزشکی از گرایش های دامپزشکی در مقطع ارشد و دکتری تخصصی می باشد؛ روش تحقیق پیشرفته، قارچ شناسی پیشرفته، ایمونولوژی، بیماری های قارچی، اپیدمیولوژی بیماری های قارچی، هیستوپاتولوژی بیماری های قارچی، فیزیولوژی قارچ ها، متابولیت های قارچی و مایکوتوکسین ها، ایمنی شناسی پیشرفته، داروهای ضد قارچی و مکانیسم اثر آن ها، پروژه تحقیقاتی در چهار مرحله از واحدهای درسی فوق لیسانس دامپزشکی در گرایش قارچ شناسی می باشد.

دامپزشکی در خارج از کشور دارای گرایش‌های متنوع تری می باشد. دامپزشکی حیوانات باغ وحش، بیماری های مشترک انسان و دام، دندان‌پزشکی و چشم‌پزشکی دام از گرایش های دامپزشکی در خارج از کشور به شمار می‌رود.

مقطع کارشناسی دامپزشکی

رشته دامپزشکی در ایران در دو مقطع کاردانی و دکترای عمومی ارائه می شود. رشته کارشناسی علوم آزمایشگاهی دامپزشکی رشته ای مرتبط با دامپزشکی می باشد؛ از این رو این رشته را بررسی خواهیم کرد.

کارشناسی علوم آزمایشگاهی دامپزشکی دارای ۱۳۰ واحد درسی بوده که ۲۲ واحد عمومی، ۳۲ واحد آن دروس پایه، ۶۱ واحد دروس اختصاصی و ۱۶ واحد کارآموزی را شامل می شود.

بیوشیمی پزشکی، اصول ایمنی و حفاظت در آزمایشگاه، آزمایشگاه بیوشیمی پزشکی، خون شناسی، میکروب شناسی عمومی، آزمایشگاه خون شناسی، آزمایشگاه میکروب شناسی عمومی، اصول فنی و نگهداری تجهیزات آزمایشگاهی، انگل شناسی ۱ (کرم ها)، ایمونوهماتولوژی، آزمایشگاه انگل شناسی، خون شناسی ۲ آزمایشگاه انگل شناسی ۲ آزمایشگاه خون شناسی ۲ آسیب شناسی عمومی، ایمنی شناسی پزشکی، هورمون شناسی، آزمایشگاه ایمنی شناسی پزشکی، آزمایشگاه هورمون شناسی، ویروس شناسی پزشکی، قارچ شناسی پزشکی، آزمایشگاه ویروس شناسی پزشکی، آزمایشگاه قارچ شناسی پزشکی، انگل شناسی ۲( تک یاخته و حشره) اصول مدیریت و قوانین آزمایشگاه، آزمایشگاه ایمونوهماتولوژی، آزمایشگاه آسیب شناسی عمومی، روشهای کنترل کیفی در آزمایشگاه های بالینی، بیوشیمی پزشکی ۲ باکتری شناسی پزشکی، آزمایشگاه بیوشیمی پزشکی ۱ آزمایشگاه باکتری شناسی پزشکی، فارماکولوژی، آشنایی با بیماری های داخلی، سم شناسی، ژنتیک پزشکی و آزمایشگاه سم شناسی از واحد های اختصاصی کارشناسی علوم آزمایشگاهی دامپزشکی می باشد.

واحد های اختصاصی کارشناسی علوم آزمایشگاهی دامپزشکی همپوشانی زیادی با کارشناسی علوم آزمایشگاهی دارد. فارغ التحصیلان این رشته می توانند در آزمایشگاه های شبکه های دامپزشکی مشغول فعالیت شوند.

فعالیت این دسته از کارشناسان زیر نظر دامپزشکان متخصص باید صورت بگیرد.

مقطع کارشناسی ارشد دامپزشکی

مقطع کارشناسی ارشد دامپزشکی در گرایش هایی چون انگل شناسی، فیزیولوژی دامپزشکی، قارچ شناسی دامپزشکی، بافت شناسی دامپزشکی، باکتری شناسی دامپزشکی، ایمنی شناسی دامپزشکی، بهداشت و کنترل کیفی مواد غذایی، بیوشیمی بالینی و سم شناسی ارائه می شود.

فوق لیسانس دامپزشکی در گرایش باکتری شناسی دامپزشکی به بحث هایی در خصوص روش های نگهداری حیوانات آزمایشگاهی، باکتری شناسی عمومی، ژنتیک عمومی، آمار حیاتی، بیولوژی سلولی و مولکولی، ایمنی شناسی پایه، بیماری های مشترک انسان و دام، قارچ شناسی و ویروس شناسی دامپزشکی، باکتری شناسی اختصاصی دام، باکتری شناسی تشخیص مولکولی و روش تحقیق می پردازد.

بافت شناسی دامپزشکی که از گرایش های فوق لیسانس دامپزشکی می باشد؛ دارای دروسی شامل بافت شناسی عمومی، روش تحقیق، بافت شناسی، کشت سلول، تکنیک تهیه مقاطع بافتی و میان بافتی، هیستوشیمی، بافت شناسی دستگاه گوارش و تنفس، بافت شناسی پرندگان، بافت شناسی دستگاه های لنفاوی پوست و غدد آندوکرین، روش های پیشرفته آماری، اصول کار با میکروسکوپ الکترونی، جنین شناسی، سمینار، بافت شناسی آبزیان، بافت شناسی دستگاه تناسلی و ادراری می باشد.

بیولوژی سلولی و مولکولی، بیماری های مشترک بین انسان و دام، اصول کار با میکروسکوپ الکترونی، آسیب شناسی، ویروس شناسی دامپزشکی، باکتری شناسی عمومی ۱ (ساختمان و فیزیولوژی میکروارگانیسم ها و ارتباط میکروب ها با میزبان) باکتری شناسی عمومی ۲ ( ژنتیک میکروارگانیسم ها و آنتی بیوتیک ها و سایر عوامل ضد میکروبی) باکتری شناسی اختصاصی دام، باکتری شناسی تشخیص مولکولی، قارچ شناسی، ایمنی شناسی پایه، روش تحقیق، کارآموزی، سمینار و پایان نامه از جمله دروس فوق لیسانس دامپزشکی در گرایش باکتری شناسی دامپزشکی می باشد.

دکتری دامپزشکی

دکتری دامپزشکی به صورت تخصصی و دکتری عمومی پیوسته در دانشگاه های سراسر کشور ارائه می شود.

جراحی دامپزشکی، مامایی و بیماری های تولید مثل دام، بیماری های داخلی دام های کوچک، رادیولوژی دامپزشکی، بیماری های داخلی دام های بزرگ، پاتولوژی دامپزشکی، کلینیکال پاتولوژی دامپزشکی، بهداشت و بیماری های پرندگان، بیوشیمی، بهداشت مواد غذایی، بهداشت خوراک دام، اپیدمیولوژی، بهداشت و بیماری های آبزیان، انگل شناسی، باکتری شناسی، ویروس شناسی، بافت شناسی، ایمنی شناسی، فناوری تولید مثل در دامپزشکی، سم شناسی، فارماکولوژی، فیزیولوژی، آناتومی و جنین شناسی مقایسه ای، بافت شناسی مقایسه ای، بیهوشی و مراقبت های ویژه دامپزشکی از جمله گرایش های دکتری تخصصی دامپزشکی می باشد.

افرادی که در کنکور سراسری علوم تجربی شرکت می نمایند می‌توانند در صورت کسب رتبه لازم در دوره دکتری دامپزشکی به صورت عمومی ارائه می شود شرکت نمایند.

دکتری دامپزشکی ۶ تا ۷ سال ارائه شده و درس هایی چون جانورشناسی، بیوشیمی، فیزیک پزشکی، ماهی شناسی عمومی، کالبدشناسی پایه، زبان تخصصی، آمار حیاتی، بافت شناسی، کالبد شناسی مقایسه ای، فیزیولوژی، تکثیر و پرورش ماهی، بهداشت و پرورش دام، فارماکولوژی، آسیب شناسی عمومی، سم شناسی، ایمنی و سرم شناسی، باکتری شناسی عمومی، اصول تغذیه دام، باکتری شناسی اختصاصی، انگل شناسی، ویروس شناسی و بیماری ها، قارچ شناسی و بیماری ها، بهداشت و پرورش طیور، صنایع مواد غذایی، صنایع شیر، تغذیه اختصاصی دام، کنترل کیفی مواد غذایی، اصلاح نژاد دام، تغذیه اختصاصی طیور، اصول معاینه دام، کلینیکال پاتولوژی، اصول جراحی، اصول کالبد گشایی، بهداشت و بازرسی گوشت، بیماری های طیور، بیماری های مشترک انسان و دام، پرورش و بیماری های زنبور عسل، اصول همه گیر شناسی، بیماری های درونی دام های بزرگ، بیماری های درونی دام های کوچک، رادیولوژی دام، بیماری های اندام حرکتی، جراحی عمومی دام های بزرگ، مامایی دام، بیماری های ماهی، بیماری های متابولیک دام، عملیات درمانگاهی دام بزرگ، عملیات درمانگاهی دام کوچک، تلقیح مصنوعی دام، بیماری های تولید مثل دام، مسمومیت دام، عملیات درمانگاه مامایی و عملیات در بخش جراحی دام از جمله دروسی است که دانشجویان دوره دکتری دامپزشکی پشت سر می گذارند.

دانشجویان بعد از فارغ التحصیل شدن از دوره دکتری دامپزشکی می توانند در یکی از گرایش های دوره دکتری تخصصی دامپزشکی با توجه به علایق خود شرکت نمایند.

جراحی دامپزشکی یکی از گرایش های پرطرفدار دوره تخصص می باشد که دانشجویان این دوره واحدهای درسی چون تشریح کاربردی، کلینیکال پاتولوژی، جراحی بافت های نرم ۱ و ۲، جراحی استخوان ها و مفاصل ۱ و ۲، پاتولوژی، جراحی، بیهوشی عمومی در حیوانات، بحث مقالات جراحی، جراحی تجربی، رادیولوژی تشخیصی کلینیکال، فارماکولوژی، بیماری های تولید مثل دام، فیزیوتراپی، آمار حیاتی پیشرفته و بیماری های درونی دام ها را پشت سر می گذارند.

موقعیت های شغلی دامپزشک

پیش از آن که رشته تحصیلی خود را انتخاب کنید در مورد آن تحقیق کنید . برای مثال در رشته دامپزشکی ، بیمار او نمی تواند درد خود را بیان کند و دامپزشک خود بابد موفق به شناخت بیماری شود و از سوی دیگر بسیاری از دامداران سنتی ما هنوز فرهنگ استفاده از دامپزشک را پیدا نکرده اند.

استخدام دامپزشک در اماکن متعددی انجام می شود. در حال حاضر باید بیشتر در بخش خصوصی دنبال کار باشید چرا که رونق استخدام دامپزشک در این بخش بیشتر است.

شما به عنوان دامپزشک می توانید در درمان و آموزش پزشکی ، وزارت بهداشت ، مراکز بهداشتی و درمانی و بیمارستان های وابسته به دستگاه های دولتی ، دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی ، انستیتو پاستور، وزارت جهاد کشاورزی ، انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی ، سازمان تحقیقات و ترویج کشاورزی ، سازمان دامپزشکی ، موسسه سرم و واکسن سازی رازی کشور استخدام شوید.

دامپزشک گاهی مسئول بررسی بهداشت و رعایت استانداردها در باغ وحش ، اصطبل ها ، بازار های فروش حیوانات ، مغازه های فروش حیوانات خانگی و … است.

دامپزشک در بخش های مختلف می تواند کار کند . برخی از آن ها که در حوزه سلامت عمومی فعالیت دارند مسئول پیشگیری و کنترل بیماری های دام هستند.

برخی دیگر که در صنعت هستند مسئول آزمایش و نظارت بر تولید دارو ، محصولات شیمیایی و بیولوژیکی مربوط به حیوانات هستند.

همچنین می توان گفت یک دامپزشک می تواند با موافقت مراجع دولتی نسبت به تاسیس مطب ، داروخانه ، دامپزشکی ، مرکز واکسیناسیون دام و طیور و یا آزمایشگاه دام پزشکی اقدام کند.

میانگین درآمد ماهیانه

میانگین درآمد ماهیانه دامپزشکان با توجه به نوع فعالیت آنان می تواند متفاوت باشد؛ حوزه فعالیت دامپزشکان به یک مرکز محدود نشده و دامپزشکان می توانند در حوزه های مختلف فعالیت داشته باشند از این رو نمی‌توان مبلغ معینی را به عنوان میانگین درآمد ماهیانه دامپزشکان نظر گرفت.

به عنوان مثال دامپزشکان می توانند در مطب، آزمایشگاه، داروخانه و مراکز دامپزشکی فعالیت نمایند. جغرافیای محل زندگی نیز تاثیر زیادی بر میانگین درآمد ماهیانه دامپزشکان دارد.

دامپزشکان برای بالا بردن میانگین درآمد ماهیانه باید با توجه به موقعیت جغرافیایی، بودجه و هزینه شغل مورد نظر خود را انتخاب نمایند؛ به عنوان مثال اگر دامپزشکان قصد دارند در شهرهای کوچک که صنعت کشاورزی در آنها رونق دارد؛ فعالیت نمایند نباید کلینیک درمان حیوانات خانگی راه اندازی نمایند چون این کار به هیچ وجه به صرفه نمی باشد. برعکس دامپزشکانی که در شهرهای بزرگ و مرفه نشین ساکن می باشند با احداث کلینیک حیوانات خانگی می توانند میانگین درآمد ماهیانه خود را افزایش دهند.

درآمد دامپزشکان در کشورهای مختلف می تواند متفاوت باشد. حوزه فعالیت دامپزشکان، میزان پیشرفت رشته دامپزشکی در یک کشور، جایگاه اجتماعی دامپزشکان، میزان اهمیت یک کشور به صنعت دامپروری، میزان اهمیت یک کشور به حفظ محیط زیست و ایجاد تعادل در اکوسیستم از جمله پارامترهایی می باشد که می تواند میزان درآمد دامپزشکی را در کشورهای مختلف تحت تاثیر قرار دهد.

دامپزشکان در کشور آمریکا سالانه بیش از ۹۰ هزار دلار درآمد دارند. درآمد دامپزشکان در کشور هلند ماهانه تقریباً ۵۸۰۰ دلار و در کشور سوئیس بیش از ۶ هزار دلار در آلمان تقریبا ۴ هزار و ۵۰۰ دلار به صورت ماهیانه می باشد.

یکی دیگر از کارهایی که برای افزایش میانگین درآمد ماهیانه باید مد نظر قرار داد؛ نیازسنجی می باشد. در هنگام نیاز سنجی باید پارامترهای مختلف را مد نظر قرار داد. تعداد دامپزشکان یک منطقه، بررسی فعالیت های دامپزشکان یک منطقه و تراکم دامپزشکان یک منطقه از جمله پارامترهای مورد نظر در هنگام نیاز سنجی می باشد که باید مورد بررسی قرار گیرد.

به عنوان مثال اگر در یک منطقه تعداد دامپزشکان همان منطقه زیاد باشد و تمامی آنها در حوزه بررسی سلامت دام و معاینه دام ها فعالیت داشته باشند؛ فعالیت دیگر دامپزشکان در همین حوزه باعث کاهش میانگین درآمد ماهیانه خواهد شد؛ در حالی که اگر یک دامپزشک داروخانه دامپزشکی تاسیس نماید می تواند به درآمد بالایی برسد.

برخی مشکلات شغل دامپزشکی

درآمد دامپزشکان با توجه به محل کارشان متفاوت است ، آن هایی که در استخدام دولت هستند مطابق با قانون مدیریت خدمات کشاورزی حقوق دریافت می کنند اما درآمد دامپزشک در بخش خصوصی وضعیت متفاوتی دارد.

دامپزشکان در برخی کلینیک های دامپزشکی در شهرها درآمد بسیار خوبی دارند و برخی نیز در مراکز دامپزشکی خارج از شهرها علیرغم سختی کار زیاد درآمد های کمی کسب می کنند.

در سال های اخیر با افزایش شمار فارغ التحصیلان دامپزشکی در بخش دولتی وضعیت بازار کار در این حوزه کاملا اشباع شده است و فارغ التحصیلان در این بخش با مشکلات زیادی روبرو هستند.

می توان گفت کار در بخش خصوصی خیلی گسترده است و جای کار بیشتری وجود دارد.

در بعضی شهر ها ما دامپزشک بیکار نداریم اما برعکس در برخی شهر ها به شدت با نیروی دامپزشک بیکار مواجهیم در نتیجه می توان گفت هر چقدر از پایتخت دورتر می شویم کمتر بخش خصوصی سرمایه گذاری کرده است و این میزان در شهرهای مختلف تفاوت دارد.

در دامپزشکی با توجه به گوناگونی فعالیت زمینه کار زنان متفاوت است اما در سال های اخیر همچون سایر رشته ها و مشاغل ، میزان ورود دختران به این رشته بسیار است.

بسیاری از زنان دامپزشک فعال این حرفه در قسمت علوم آزمایشگاهی و دارویی مشغول به کار هستند.

علیرغم بسیار مهم و با ارزش بودن این شغل در ایران ، به اندازه پزشکی و دندان پزشکی به آن اهمیت داده نمی شود.

با وجود درآمد کم دامپزشکان در مقایسه با درآمد این دو گروه یک دامپزشک با مشکلات زیادی همراه است.

یک دامپزشک با خطراتی از جمله در محیط های روستایی و عشایری به ویژه در مناطق صعب العبور ، ضرب خوردگی از حیوانات هنگام واکسیناسیون ، فعالیت در کشتارگاه های دام و طیور و … روبرو است که متاسفانه از سوی مسئولین توجه ویژه ای صورت نمی گیرد.

دامپزشکی در بسیاری از کشورها جز مشاغل سخت به حساب می آید اما در ایران این گونه نیست.

فرآورده های دامپزشکی و شیمیایی

چه افرادی در رشته دامپزشکی موفق می‌شوند

فردی که وارد رشته دامپزشکی می‌شود قبل از هر چیز باید به این رشته علاقه داشته باشد. این فرد باید در دروس مدرسه به علوم و زیست شناسی علاقه داشته باشد. دانش‌آموزان قبل از ورود به رشته دامپزشکی باید بدانند که بیمار آن‌ها حیوانی زبان بسته است که قادر به گفتن درد خود نیست. پس باید قدرت تجزیه و تحلیل بالایی داشته باشند. همچنین برای شناخت بهتر بیماری‌ها تسلط به زبان انگلیسی خیلی مهم است. داشتن قدرت بدنی بالا و همچنین سلامت بدنی از شروط لازم برای ورود به این رشته پر مخاطب است.

تحقیقات صورت گرفته در رشته دامپزشکی

بسیاری از دامپزشکان به کارهای تحقیقاتی علاقه زیادی دارند و به عنوان دامپزشکان تحقیق محور در جامعه فعالیت می نمایند؛ تحقیقات دامپزشکان تاثیر بسیار زیادی در سلامت عمومی جامعه، اصلاح تغذیه و سلامت دام ها خواهد داشت.

همانطور که گفته شد رشته بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک رشته ای مرتبط با دامپزشکی می باشد. فناوری تولید حیوانات تراریخته یکی از بحث های جدید و چالش برانگیز در حوزه بیوتکنولوژی می باشد. برای تولید حیوانات تراریخته کمک دامپزشکان نیاز می باشد. حیوانات تراریخته به حیواناتی گفته میشود که قطعه ای از ژنوم موجودی که این موجود می‌تواند انسان و یا یک گونه جانوری دیگر باشد به جانور دیگر انتقال پیدا می کند. حیوان تراریخته توانایی انتقال ژن به نسل بعد را دارد و بیان ژن در موجود تراریخته محصولی کامل، قابل شناسایی و قابل استحصال تولید می نماید. دامپزشکان به کمک بیوتکنولوژیست ها انجام این کارها را ممکن می سازند. از حیوانات تراریخته برای تولید داروها و سایر فرآورده های بیولوژیکی استفاده می نمایند.

دامپزشکان در خصوص اپیدمیولوژی بیماری ها نیز تحقیقات گسترده انجام می دهند؛ به عنوان مثال میزان شیوع یک بیماری عفونی خاص در زنبورهای یک استان خاص در یک زمان خاص بر عهده دامپزشکان می باشد. این بررسی می‌تواند به دامپزشکان کمک نماید تا عوامل محیطی موثر در یک شیوع یک بیماری را بررسی نمایند.

تاثیر عوامل محیطی در شروع یک بیماری به دامپزشکان کمک می نماید تا بهتر بتوانند شروع بیماری ها را کنترل نمایند.

یکی دیگر از زمینه های تحقیقاتی دامپزشکان تحقیق در تاثیر مصرف خوراکی های آلوده بر پروتئین های دام ها می باشد. این تحقیقات اهمیت مصرف خوراک سالم را بیش از پیش روشن می کند. متاسفانه برخی از دامداری ها غذاهای کپک زده را به خوراک دام ها به خیال اینکه تاثیری بر دام ها ندارند؛ اضافه می نمایند؛ نان و خوراک کپک زده حاوی سم آفلاتوکسین می باشد که بر روی گوشت و پروتئین دام ها تاثیر سوء می گذارد.

یکی دیگر از زمینه های تحقیقاتی دامپزشکان جداسازی و شناسایی انگل های محل زیست ماهیان پرورشی می باشد. دامپزشکان و جداسازی و شناسایی این انگل ها می‌توانند جلوی رشد آنها را گرفته و تحقیقاتی انجام دهند تا آبزیان در محیط سالم پرورش یابند.

تحقیقات دامپزشکان اثرات سوء عملکرد انسان بر محیط زیست را نیز ارزیابی می کند. به عنوان مثال آلودگی های زیستی آب ها می‌تواند بر بافت آبزیان تاثیر سوء بگذارد. همین موضوع می تواند باعث مرگ زیادی از آبزیان شود و تعادل اکوسیستم های دریایی را به خطر اندازد.

امروزه علم پزشکی با کمک علم مهندسی سعی می کند تا روش های کم تهاجمی را برای درمان بیماری ها به کار گیرد. دامپزشکان در این موضوع نقش بسیار زیادی داشتند؛ زیرا دامپزشکان با خلاقیت و ابتکاراتی توانسته اند از روش های کم تهاجمی برای درمان بیماری ها استفاده نمایند. به عنوان مثال دامپزشکان جراح در یک تحقیق با استفاده از سی تی اسکن و هدایت سوزن اسپینال از طریق پوست به دیسک های بین مهره ای توانسته‌اند دیسک های بین مهره ای را درمان نمایند. از این روش می توان برای انسان در آینده نیز استفاده نمود؛ روش های کم تهاجمی استفاده شده برای حیوانات بسیار موثر بوده و بدون ایجاد هیچ گونه عوارضی نتیجه بخش بوده است.